in 2022 autoritaire heersers leden nieuwe tegenslagen. Dit is wat de democratische wereld moet doen om van het momentum te profiteren

Het is een moeilijk jaar geweest voor ’s werelds ergste autoritairen: de Russische president Vladimir Poetin, de Chinese president Xi Jinping en de hoogste leider van Iran, Ali Khamenei. Ze eindigen elk in 2022 wankelend door zelf toegebrachte wonden, slechte beslissingen die eerlijk gezegd blinde autocraten veel gemakkelijker vinden om te nemen dan om ze ongedaan te maken.

Tegen deze achtergrond wordt verwacht dat de Verenigde Staten en hun mondiale partners in 2023 aan macht zullen verdubbelen om vorm te geven aan de rivaliteit tussen democraten en despoten die de orde van na de Koude Oorlog zal bepalen. De Amerikaanse president Joe Biden heeft zich consequent gericht op deze wedstrijd als een historisch “keerpunt”. Zijn derde jaar op de baan geeft hem zijn beste kans tot nu toe om blijvend succes in de competitie te behalen.

Begin dit jaar leek het erop dat de autocratie de macht had overgenomen. De presidenten Poetin en Xi tekenden begin februari 2022, net voor de Olympische Spelen in Peking, een “grenzeloos” strategisch partnerschap. Dit werd gevolgd door de invasie van president Poetin in Oekraïne.

Maar sindsdien hebben fouten van commissies van niet-gekozen leiders in alle drie de gevallen – Rusland, China en Iran – de fundamentele zwakheden van hun land verder blootgelegd en nieuwe problemen veroorzaakt die gemakkelijke oplossingen tarten.

Het is het meest dramatische geval tot nu toe voor president Poetin, wiens roekeloze, niet-uitgelokte en illegale oorlog in Oekraïne volgens de laatste VN-schattingen 6.490 burgers heeft gedood en meer dan een miljoen Russen ertoe heeft aangezet zijn land te ontvluchten. Internationale rechtbanken beschikken over onbetwistbaar en overvloedig bewijs van misdaden tegen de menselijkheid.

Bovendien heeft president Poetin de Russische economie al meer dan tien jaar tot stilstand gebracht, en de sancties beginnen nu pas te knagen. Hij zou zijn internationale reputatie nooit meer terugkrijgen, en zijn leger bleek, ondanks jaren van investeringen, slecht opgeleid, slecht gedisciplineerd en een gebrek aan moreel te hebben.

De misstappen van president Xi zijn tot nu toe minder bloedig geweest. De excessen van zijn zero-covid-beleid hebben geleid tot wijdverspreide, spontane protesten, de grootste uitdaging voor zijn leiderschap in tien jaar. Vorige maand nomineerde het 20e Nationale Congres van de Communistische Partij van China president Xi voor een derde termijn als president van China, maar de protesten die kort daarna volgden, verbrijzelden dat aura van onoverwinnelijkheid en schijnbare publieke steun.

“De heer Xi zit in een crisis die hij zelf heeft veroorzaakt en er is geen snelle of pijnloze uitweg”, schreef The Economist deze week. “Nieuwe Covid-gevallen hebben bijna een recordhoogte bereikt. De ziekte heeft zich verspreid naar meer dan 85% van de Chinese steden. Als je het nog harder aanpakt om het weer onder controle te krijgen, zullen de kosten voor economen verder stijgen, wat de publieke woede nog meer zal aanwakkeren. Het zal zich verspreiden en honderdduizenden mensen zullen sterven… Het lijkt erop dat de Chinese leiders op zoek zijn naar een middenweg, maar het is niet duidelijk of die er is.

Naast Covid-19 loopt ook het ongeschreven sociale contract tussen de Chinese Communistische Partij, die slechts 90 miljoen leden heeft, en de 1,4 miljard inwoners van China gevaar. Het Chinese volk accepteert namelijk beperkte vrijheden en partijloyaliteit zolang de partij economische beloningen en sociale zekerheid biedt. Een reeks beleidsfouten heeft de groei van China vertraagd tot slechts 3% in 2022, maar president Xi blijft partijcontrole voorrang geven boven economische vrijheden.